Në bazë të nenit 46 të Ligjit të rezervave të detyrueshme të naftës (” Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë “; nr. 144/14, 178/14, 199/15, 197/17, 7/19 dhe ” Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 275/19, 150/21, 236/22 dhe 147/24 – në tekstin e mëtejmë: LRDN), Drejtoria e rezervave të detyrueshme të naftës dhe derivateve të naftës ekzistuese që ishte e themeluar në bazë të Ligjit të rezervave të detyrueshme të naftës dhe derivateve të naftës (” Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë ” nr. 84/08, 35/11, 84/12, 43/14 и 83/18 dhe ” Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë së Veriut” nr. 101/19), nga dita e fillimit të zbatimit të LRDN nga 1 janari i vitit 2021, vazhdoi të punojë si Agjencia Maqedonase e Rezervave të Detyrueshme të Naftës, gjegjësisht nga 13 korriku i vitit 2021 si Agjencia e Rezervave të Detyrueshme të Naftës ( në tekstin e mëtejmë: MAKORA).
Me miratimin e LDRN në vitin 2014 është bërë përputhshmëria e legjislacionit vendas me direktivat evropiane nga fusha e rezervave të derivateve, gjegjësisht në këtë ligj janë transponuar dispozitat e Direktivës 2009/119/BE të Këshillit të datës 14 shtator 2009, për t’u vënë obligim vendeve-anëtare të ruajnë rezerva minimale të naftës së papërpunuar dhe / ose derivateve të naftës dhe të dispozitave të Direktivës për zbatim (BE) 2018/1581 të Komisionit të datës 19 tetor 2018 për ndryshim të Direktivës 2009/119/КE të Këshillit për mënyrat e përllogaritjeve të detyrimeve për ruajtjen e rezervave.
Sipas LRDN, MAKORA është është person juridik i mëvetësishëm, i pavarur dhe joprofitabil që kryen punë me interes publik dhe është trup qendror për ruajtjen e rezervave të detyrueshme, e autorizuar vetëm për formimin, mirëmbajtjen, ruajtjen dhe shitjen e rezervave të detyrueshme të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Puna e MAKORA bazohet në parimet e kompetencës, profesionalizmit, transparencës dhe përgjegjësisë për punë. MAKORA për punën e saj jep përgjegjësi te Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut.
OBLIGIMI PËR RUAJTJE TË REZERVAVE TË DETYRUESHME
Rezervat e detyrueshme formohen dhe ruhen me qëllim që të sigurohet furnizim i papenguar në tregun me naftë të papërpunuar dhe/ose derivate të naftës në rast të sigurisë së prishur energjetike të shkaktuar nga çrregullimi i jashtëzakonshëm dhe rënia e konsiderueshme dhe e papritur në furnizimin e tregut me naftë të papërpunuar dhe derivate të naftës, sipas dispozitave të LRDN dhe aktet nënligjore që dalin nga ai. Çrregullimi i jashtëzakonshëm i furnizimit mund të shkaktohet me prishje të tregut rajonal të naftës së papërpunuar dhe derivateve të naftës dhe/ose për arsye dhe kushte në krijimin e të cilave nuk mund të ndikohet, e që kanë ndodhur në territorin e Republikës e Maqedonisë së Veriut dhe/ose në vendet nëpërmjet të cilave kryhet import i naftës së papërpunuar dhe derivateve të naftës për nevojat e tregut në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Rezervat e detyrueshme shfrytëzohen:
- në rast të prishjes dhe çrregullimit në furnizimin me derivate të naftës që mund të shkaktohet në tregun në Republikën e Maqedonisë së Veriut.
- dhe për shkak të plotësimit të obligimeve ndërkombëtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Formimi i rezervave të detyrueshme
Në bazë të ligjit rezervat e detyrueshme formohen gradualisht, me qëllim që të sigurohet që rezervat e detyrueshme të përgjithshme që ruhen në çdo kohë në Republikën e Maqedonisë së Veriut t’u përgjigjen së paku 90 ditëve nga importet neto mesatare ditore ose 61 ditëve nga konsumi mesatar vendor ditor, në vitin kalendarik paraprak, varësisht se cila nga dy sasitë e theksuara është më e madhe.
Struktura e rezervave të detyrueshme
Rezervat e detyrueshme që ruhen në formën e produkteve të gatshme përbëhen nga një ose më shumë lloje të derivateve të naftës të klasifikuara në kategoritë e mëposhtme:
- destilate të lehta ose derivate të lehta të naftës (gazra të lengshme të naftes GLN-butan, propan dhe perzierje nga butani dhe propani, të gjitha llojet e benzinave motorike dhe aviobenzinave),
- destilate të mesme ose derivate të mesme të naftës (të gjitha llojet e dizelit për automjete, vajra të gazit ose vajra ekstra të lehtë EL-1 dhe kerozini), dhe
- destilate të rënda ose derivate të rënda të naftës (të gjitha llojet e mazutit) e të tjera (bitumeni dhe koksi i naftës).
ORGANOGRAMI I ORGANIZIMIT TË BRENDSHËM TË AGJENCISË SË REZERVAVE TË DETYRUESHME TË NAFTËS (MAKORA)
